Whistleblowing: Wszystko, co musisz wiedzieć 

W Whistlelink dostarczamy rozwiązania w zakresie spraw sygnalistów od ponad dekady. Doświadczenie ma znaczenie! Dlatego opracowaliśmy przewodnik z najczęściej zadawanymi pytaniami na temat whistleblowingu. 

Często Zadawane Pytania: 

• Czym jest whistleblowing? 
• Dlaczego sygnaliści potrzebują ochrony? 
• Czym jest Dyrektywa UE w zakresie zgłaszania nieprawidłowości? 
• Jak wpływa na mnie Dyrektywa UE w zakresie zgłaszania nieprawidłowości? 
• Dlaczego kanał do raportowania spraw sygnalistów (eng. whistleblowers) jest ważny? 
• Dlaczego warto wybrać zewnętrzny system sygnalistów? 
• Anonimowe zgłaszanie nieprawidłowości 

Czym jest informowanie o nieprawidłowościach? 

Sygnalizowanie nieprawidłowości, czy nadużyć ma miejsce, gdy osoby w kontekście związanym z pracą zabierają głos, gdy napotykają wykroczenia. Wykroczenia te mogą zaszkodzić dobru społeczeństwa. Głównym celem jest identyfikacja i zgłaszanie kierownictwu poważnych wykroczeń w miejscu pracy. Najłatwiejszym sposobem zgłoszenia niewłaściwego postępowania jest skorzystanie z systemu zgłaszania nieprawidłowości, w którym pracownicy mogą anonimowo zgłaszać swoje zgłoszenia. 

Przeczytaj więcej: Kluczowe czynniki, które sprawiają, że Twój system zgłaszania nieprawidłowości działa 

Dlaczego sygnaliści potrzebują ochrony? 

Sygnaliści są narażeni na wysokie ryzyko działań odwetowych. Działania te mogą dotyczyć degradacji, utraty pracy, postawienie przed sądem, poniesienie negatywnych konsekwencji ekonomicznych lub splamienie ich nazwiska. 

Strach przed odwetem ma poważne konsekwencje; w Eurobarometrze dotyczącym korupcji (2017) 81 % respondentów stwierdziło, że nie zgłasza korupcji, której byli świadkami lub której doświadczyli. Podobnie 85% respondentów biorących udział w konsultacjach społecznych Komisji Europejskiej (2017 r.) zgodziło się, że pracownicy rzadko zgłaszają obawy dotyczące zagrożeń lub szkody w obszarze interesu publicznego. Głównym powodem jest obawa przed konsekwencjami prawnymi i finansowymi. Szacuje się, że organizacje w skali globalnej tracą do 7% swoich rocznych obrotów z powodu naruszeń i niewłaściwego postępowania. 

Przeczytaj więcej: Dziewięć sposobów ochrony pracowników przed nękaniem w miejscu pracy 

A co z Dyrektywą UE w zakresie Whistleblowing? 

Głównym problemem zidentyfikowanym przez Komisję Europejską była fragmentaryczna i nierówna ochrona sygnalistów w całej Unii. Sygnaliści często obawiali się działań odwetowych, które zniechęciły ich do zgłaszania swoich obaw. Z tych powodów pod koniec 2019 r. przyjęto unijną dyrektywę w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa unijnego („dyrektywa sygnalistów”). 

Cele unijnej dyrektywy w sprawie whistleblowingu to: 

• Wykrywanie nadużyć i naruszeń prawa i przepisów Unii oraz zapobieganie im. 
• Usprawnienie egzekwowania prawa poprzez ustanowienie skutecznych, poufnych i bezpiecznych kanałów zgłaszania.  
• Ochrona i umożliwienie sygnalistom pomocy w zgłaszaniu wątpliwości bez obawy przed odwetem. 

Ochrona sygnalistów odnosi się do zgłaszania wykroczeń związanych z prawem Unii, w tym oszustw podatkowych, korupcji, prania pieniędzy, przestępstw związanych z zamówieniami publicznymi, bezpieczeństwem produktów i konsumentów, ochroną środowiska, zdrowiem publicznym i ochroną danych. UE zachęca również krajowych ustawodawców do rozszerzenia zakresu w ich odpowiednich krajowych przepisach dotyczących sygnalistów, a także karania organizacji za nieprzestrzeganie dyrektywy UE. 

Termin wdrożenia Dyrektywy w sprawie raportowania nieprawidłowości w państwach członkowskich upłynął 17 grudnia 2021 r. Na dzień dzisiejszy wiele państw członkowskich nie dokonało jeszcze transpozycji dyrektywy do prawa krajowego. 

Czytaj więcej: 

• Dyrektywa UE w sprawie zgłaszania nieprawidłowości 
• Gdzie kraje dokonują transpozycji Dyrektywy UE w sprawie zgłaszania nieprawidłowości 

Kogo dotyczy dyrektywa w sprawie zgłaszania nieprawidłowości? 

Obowiązek wdrożenia bezpiecznych kanałów raportowania wewnętrznego dotyczy firm i organizacji zatrudniających 50 lub więcej pracowników oraz gmin liczących 10000 lub więcej mieszkańców. Ponadto instytucji finansowi zagrożonych praniem brudnych pieniędzy, niezależnie od wielkości. Organizacje zatrudniające mniej niż 250 pracowników mają kolejne dwa lata po transpozycji na dostosowanie się do dyrektywy UE. 

Osoby zgłaszające przypadki naruszenia powinny mieć możliwość składania zgłoszeń w formie pisemnej (np. za pomocą internetowego systemu zgłaszania nieprawidłowości) i/lub ustnie (np. za pośrednictwem gorącej linii telefonicznej). Na prośbę sygnalisty należy również zorganizować spotkanie fizyczne. Ponadto nie tylko pracownicy, którzy zgłaszają niewłaściwe postępowanie, są chronieni przez dyrektywę w sprawie nieprawidłowości. Ochrona dotyczy również np. stażystów, kandydatów do pracy i byłych pracowników, dostawców, członków zarządu, a także osób pomagających w jakikolwiek sposób sygnaliście. 

Czytaj więcej: 

• Jak uzyskać zgodność z dyrektywą UE 
• Krajowe przepisy dotyczące informowania o nieprawidłowościach w UE 
• Nowe prawo UE dotyczące informowania o nieprawidłowościach: czy powinieneś się martwić? 

Dlaczego warto wybrać zewnętrzny system informowania o nieprawidłowościach? 

Wybierając zewnętrznego dostawcę rozwiązania do zarządzania sprawami sygnalistów, zyskasz bezpieczne i zgodne z przepisami rozwiązanie dla swoich pracowników do zgłaszania nadużyć i wykroczeń. Zewnętrzna funkcja whistleblowingowa pomoże Ci zarządzać sprawami w bezpieczny i skuteczny sposób. Możesz łatwo śledzić wszystkie przychodzące raporty, a dodając usługę Intake Management lub obsługę odbiorców, w razie potrzeby otrzymasz również pomoc od ekspertów. 

Zewnętrzny system sygnalistów może również zagwarantować anonimowość lub poufność sygnalisty w najlepszy możliwy sposób. Inne rozwiązania, takie jak poczta e-mail, będą problematyczne, jeśli w raporcie sygnalisty zostanie wymieniony kierownik przyjmujący sprawę. 

Przeczytaj więcej: Wybór rozwiązania dla Twojego kanału informowania o nieprawidłowościach 

Po co skupiać się na anonimowym sygnalizowaniu nieprawidłowości? 

Aby sygnalista czuł się bezpiecznie zgłaszając sprawę, kluczowe znaczenie ma zagwarantowanie jemu anonimowości i poufności w trakcie całego procesu. Jak wspomniano wcześniej, kilka badań wykazało, że pracownicy często nie zabierają głosu, chyba że mają możliwość anonimowego zaraportowania sprawy. Dzięki udostępnieniu kilku różnych kanałów zgłaszania istnieje większe prawdopodobieństwo, że ludzie będą mówić i zgłaszać domniemane niewłaściwe postępowanie. Umożliwi to rozwiązanie problemu przed jego eskalacją. 

Przeczytaj więcej: Wdrażanie systemu sygnalistów: nasze 6 najlepszych wskazówek 

Chcesz się dowiedzieć o korzyściach, zagrożeniach i najlepszych praktykach przy wdrażaniu systemu whistleblowingowego, przeczytaj tutaj.

Mamy nadzieję, że znalazłeś odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zgłaszania nieprawidłowości. W Whistlelink z dumą oferujemy najbardziej przyjazny dla użytkownika, bezpieczny system informowania o nieprawidłowościach, łatwy w użyciu zarówno dla organizacji, jak i sygnalisty. Nasze oprogramowanie jest skalowalne i odpowiednie zarówno dla mniejszych, jak i większych organizacji w Europie i na świecie. Skontaktuj się z nami, aby porozmawiać i uzyskać bezpłatną wersję demonstracyjną naszego rozwiązania do zgłaszania nieprawidłowości.